Çinkonun doğurganlık için çeşitli faydaları vardır: erkeklerde sağlıklı sperm üretimi için temel bir eser elementtir. Kadınlarda hamilelik öncesinde ve hamilelik boyunca hem anneyi hem de gelişen bebeği korumak için önemlidir.
Çinko (Zn) insan beslenmesi için temel eser elementlerden biridir. DNA polimeraz kompleksi dahil olmak üzere pek çok enzim sisteminin ayrılmaz bir parçası olduğu için, insan üremesinde kritik öneme sahiptir. Ayrıca kilit role sahip bir katalitik maddedir.
Çinko eksikliği hormon dengesizliklerine ve hücre bölünmesinde bozulmaya yol açabilir. Bu da erkek ve kadın doğurganlığı için doğrudan negatif etkileri olan bir durumdur.

Çinko ve erkek doğurganlığı
Çinko sperm içinde yüksek miktarlarda bulunur, çünkü sperm zarı ve kuyruğun sentezi için gereklidir. Yapılan çalışmalarda, düşük seminal plazma çinko konsantrasyonları ile erkek kısırlığı arasında bir korelasyon olduğu gösterilmiştir1.
Erkek üreme sistemi çinkodan mahrum kaldığı zaman, doğurganlıkla ilgili çeşitli bozukluklar ortaya çıkabilir. Çinko olmazsa, spermin normal bir şekilde olgunlaşması mümkün değildir. Sonuç olarak, sperm doğurganlığı destekleyecek gücü ve hareketliliği kazanamaz. Dahası, çinko hormon üretimini etkilediği için testosteron seviyeleri de olumsuz etkilenebilir.
Yetersiz çinko seviyelerinden kaynaklanan kromozom kusurları nedeniyle düşük yapma riski artar.
Bir çalışmada, araştırmacılar normal ve kısır erkeklerin seminal plazma çinko konsantrasyonları ile sperm kaliteleri arasındaki ilişkiyi incelemiştir2. Çalışmaya, kısırlık sebebi bilinmeyen 107 kısır erkek ve çalışma sırasında eşleri hamile olan 103 fertil erkek katılmıştır. Seminal plazma içindeki çinko konsantrasyonunu belirlemek için atom absorpsiyon spektroskopisi kullanılmıştır. Ayrıca, spermin yoğunluğu, motilitesi ve yaşama yeteneği analiz edilmiştir.
Sonuçlar
Bu çalışmaya göre:
- Seminal plazma çinko seviyeleri normal erkeklere göre kısır erkeklerde anlamlı oranda düşüktür.
- Normal erkeklerle karşılaştırıldığında kısır erkeklerin semen parametreleri semen hacmi haricinde anlamlı oranda düşüktür.
- Sperm yoğunluğu, yaşama yeteneği ve motilitesi ile seminal plazma çinko konsantrasyonları arasında anlamlı bir korelasyon vardır.
Çinko ve kadın doğurganlığı
Çinko kadın üreme hormonlarının düzenlenmesinde rol oynar, çünkü hem östrojen hem de progesteron sentezi için çinkoya ihtiyaç vardır. Bu eser element olmazsa, ortaya çıkacak hormon dengesizlikleri şu sonuçlara yol açarak doğurganlığı azaltabilir:
- düzensiz regl
- bozulan yumurtalık fonksiyonu. Çinko protein metabolizması için gerekli olduğundan, yumurtaların olgunlaşması aksayabilir.
- yumurtayı fallop tüpleri içinden taşımak için çinkoya ihtiyaç duyan, yetersiz folikül sıvısı seviyeleri.
Sağlıklı hamileliklerin çinko ile desteklenmesi
Çinko hamilelik sırasında da önemlidir. İlk hamileliğini yaşayan kadınların çinko konsantrasyonlarını inceleyen bir çalışmada, çinko ve sağlıklı hamilelikler arasında bir korelasyon olduğu teyit edilmiştir5. Doğum ve bebek sağlığının çeşitli unsurlarının değerlendirildiği çalışmaya ilk defa anne olan toplam 84 kadın katılmıştır.
Sonuçlar
Bu çalışmaya göre:
- Atonik kanama veya anormal doğum gibi komplikasyonlar yaşayan kadınlarda, hamileliğin ilk dönemlerinde serum çinko seviyelerinin anlamlı oranda azaldığı görülmüştür.
- Erken doğum yapan kadınlarda hamileliğin ilk dönemlerinde serum çinko seviyeleri anlamlı oranda düşüktür.
- Bir bebek doğuştan kalp hastalığı ile doğmuştur. Tüm katılımcılar arasında en düşük serum çinko konsantrasyonlarının bu anneye ait olduğu görülmüştür. Başka anormal bulgular tespit edilmemiştir.
- Normal doğum yapan ve sağlıklı bebekler doğuran kadınlar, diğer çalışma katılımcılarına göre anlamlı oranda daha yüksek serum çinko konsantrasyonlarına sahiptir.
Bu çalışma, çinko eksikliğinin doğumu ve fetüs gelişimini olumsuz etkileyebileceğini ortaya koymaktadur .
Çinko kaynakları
Deniz ürünleri en zengin çinko kaynaklarından biridir. Diğer iyi kaynaklar arasında kuzu eti, tavuk, domuz eti, dana eti, ıspanak, kaju, kabak çekirdeği, mantar ve fasulye vardır.
Özet
Çinko, üzerinde çok fazla çalışma yapılmış bir eser elementtir. Erkek ve kadın doğurganlığı için çok önemli etkileri vardır. Yeterli çinko konsantrasyonları olmadığında, sperm ve yumurta normal gelişemez. Düşük çinko seviyeleri, kısırlıkla ve hamilelik sırasında yaşanan komplikasyonlarla yakından bağlantılıdır.
Sperm motilitesi ve DNA koruması için Çinko kullanımı

Çinko erkek doğurganlığını artıran güçlü bir besin olmanın yanı sıra, erkek doğurganlığını farklı yönlerden destekleyen nutrasotik adı verilen doğurganlık takviyelerinden sadece birisidir. Klinik araştırma çalışmalarının tutarlı sonuçlarına göre:
Bu nedenle, erkek doğurganlığına yönelik tüm önemli karma takviyeleri şeffaf bir değerlendirme tablosu ile yan yana karşılaştırdık.
Sperm motilitesini artıran diğer erkek doğurganlığı besinleri
Kaynakça
- “Caldamone, M. et.al. (1979). Seminal zinc and male infertility. Urology, Volume 13, Issue 3, (pp. 280-281).” ↩
- Chia, S. et.al. (2000). Comparison of zinc concentrations in blood and seminal plasma and the various sperm parameters between fertile and infertile men. Journal of Andrology, Volume 21, Issue 1, (pp. 53-57).” ↩
- “Abbasi, A. et.al. (1980). Experimental zinc deficiency in man. Effects on testicular function. The Journal of Laboratory and Clinical Medicine, Volume 96, Issue 3, (pp.544-50).” ↩
- “Tikkiwal M. et.al. (1987). Effect of zinc administration on seminal zinc and fertility of oligospermic males. Indian Journal of Physiology Pharmacology, Volume 31, Issue 1, (pp. 30-34).” ↩
- “Jameson, S. (1976). Zinc and copper in pregnancy, correlations to fetal and maternal complications. Acta Medica Scandinavica, Volume 200, Issue S593, (pp. 5-20).” ↩
- “http://humupd.oxfordjournals.org/content/14/3/243.full” ↩
- “Imhof, Martin et al., “Improvement of sperm quality after micronutritient supplementation” ↩