Araştırmalar demir eksikliğinin doğurganlık sorunlarına yol açabileceğini göstermektedir. Düşük demir seviyeleri hamilelik sırasında da fetüs gelişimini olumsuz etkileyebilir.
Her hücremizde demir (Fe) bulunur. Demir, vücudumuzun oksijeni taşımak için ihtiyaç duyduğu hemoglobin için çok önemli bir mineraldir. Yeterli demir olmadığında, vücudumuzun enerjisi azalmaya başlar ve anemi riskine daha açık hale geliriz. Kadınlar adet gördükleri için düşük demir seviyeleri riski daha yüksektir. Bu da hamile kalmaya çalışırken problemlere ve hamilelik sırasında zorluklara sebep olabilir.

Düşük demir seviyeleri ve anovülasyon
Anovülasyon, yumurta sağlığının kötü olduğunu ve yumurtlamanın gerçekleşmediğini açıklamak için kullanılan terimdir. Yapılan araştırmada, anovülasyon ve düşük demir seviyeleri arasında bağlantı olduğu görülmüştür. 1991 ile 1999 yılları arasında yapılan geniş kapsamlı ve uzun vadeli çalışmaya menapoz öncesi çocuk sahibi olmaya çalışan 18.555 kadın katılmıştır1”. Bu kadınların hiçbirinin geçmişinde doğurganlık sorunu bulunmamaktadır.
Sonuçlar
Bu çalışmaya göre:
- Anovülasyon kısırlığın temel sebebi olarak 438 kadında görülmüştür.
- Düzenli olarak demir takviyesi alan kadınlarda yumurtlama problemi riski çok daha düşük gerçekleşmiştir (göreceli risk 0,60, %95 güven aralığı 0,39–0,92).
Bu çalışma, düşük demir seviyeleri ve doğurganlık problemleri arasında bağlantı olduğunu açıkça ortaya koymuştur. Hamile kalmaya çalışan kadınlar kandaki serum demir seviyelerini kontrol ettirmelidir.
Hematokrit testi, vücuttaki kırmızı kan hücrelerinin yüzdesini ölçebilen bir testtir. Kadınlar için normal seviyeler yüzde 34,9 ile 44,5 arasındadır. Sağlıklı hemoglobin seviyeleri ise, dL başına 12,0 ila 15,5 g hemoglobindir. Düşük hemoglobin ve kırmızı kan hücresi seviyesi demir eksikliğinin göstergesi olabilir.
Diğer bir belirti ise, normalden daha solgun olan daha küçük kırmızı kan hücreleridir. Ayrıca, düşük ferritin proteini seviyeleri de demir seviyesinin düşük olduğunu gösteren bir işarettir.
Hamilelikte düşük demir seviyeleri doğum kilosunu olumsuz etkileyebilir
2003 yılında yapılan bir çalışmada, hamilelik sırasında alınan demir takviyelerinin anemi ve doğum kilosuna etkileri araştırılmıştır2. Araştırmacılar, demir takviyesinin hamilelikler için faydalı olup olmadığını belirlemek istemiştir. Çalışmaya 20 haftalık hamile olan 513 hamile kadın katılmıştır. Her kadına 8 haftalık süre boyunca rastgele plasebo veya 30 mg demir sülfat verilmiştir.
Sonuçlar
Bu çalışmaya göre:
- Gebeliğin 28. haftasına kadar demir takviyesi alan kadınlarda plasebo grubuna göre ortalama doğum ağırlığı anlamlı oranda yüksektir.
- Bu kadınlarda erken doğum nedeniyle düşük doğum kilolu bebeklerin sayısı da anlamlı oranda düşüktür.
Hamilelik sırasında çoğu besine olduğu gibi demire olan talep de artar. Bu durum özellikle ilk üç aydan sonra belirgindir3. Plasenta ve fetüsün büyümesini sürdürmesi için demire ihtiyaç vardır. Bu mineral fetüsün kendi demir rezervlerini oluşturması için de gereklidir.
Zengin demir kaynakları
Demir başlıca iki formda bulunur. Bunlara heme ve non-heme adı verilir. Heme demir esas olarak hayvanlardan sağlanır. Zengin heme demir kaynakları arasında balık, yağsız kırmızı et ve tavuk vardır. Non-heme demir bitkilerden sağlanır. Zengin non-heme demir kaynakları arasında koyu yeşil yapraklı sebzeler, fasulye, mercimek, demirle zenginleştirilmiş gevrekler ve kepekli ekmek vardır. Heme demir eser halde bitkilerde de bulunmaktadır. Heme demirin emilim oranı non-heme demire göre daha yüksektir4.
Özet
Kadınlar düşük demir seviyesi riskine açıktır. Demir yetersizliği ise doğurganlık sorunlarına yol açabilir. Anemi anovülasyona sebep olabilir. Demir seviyelerinin düşük olduğu tespit edilirse, demir takviyesi doğurganlığı artırmaya yardımcı olabilir. Demir, hamilelik sırasında fetüsün sağlıklı gelişimi ve büyümesini desteklemek için de önemlidir.
Doğurganlığı artıran besinler
Kadın için
Erkek için
Kaynakça
- “Chavarro, J. et.al. (2006). Iron intake and risk of ovulatory infertility. Obstetrics and Gynecology, Volume 108, Issue 5, (pp. 1145-52). ↩
- “Cogswell, M. et.al. (2003). Iron supplementation during pregnancy, anemia, and birth weight: a randomized controlled trial. American Society for Clinical Nutrition, Volume 78, Issue 4, (pp. 773-81).” ↩
- “Bothwell, T. (2000). Iron requirements in pregnancy and strategies to meet them. American Society for Clinical Nutrition, Volume 72, Issue 1, (pp. 257-64).” ↩
- “Uzel, C. and Conrad, M. (1998). Absorption of heme iron. Seminars in Hematology, Volume 35, Issue 1, (pp. 27-34).” ↩