Araştırmalara göre folik asit hem erkekler hem de kadınlar için faydalıdır. Sağlıklı erkek doğurganlığı için çok önemlidir ve hamilelik boyunca bebekleri doğum kusurlarına karşı korur.
Folat veya B9 vitamini olarak da bilinen folik asit, B grubu vitaminler arasındadır. Suda çözünen bir vitamindir ve beslenme yoluyla alınmalıdır.
Vücut folik asidi depolayamadığından, ihtiyacı karşılamak için sürekli alınması gerekir.
Folik asit, doğurganlık ve fetüs gelişiminde önemli etkilere sahiptir. Nükleik asidin üretilmesi folik asidin varlığına bağlıdır. Nükleik asit, RNA (ribonükleik asit) ve DNA’nın (deoksiribonükleik asit) temel bileşenidir ve vücudumuzda devam eden hücre bölünmesi işlemleri için sürekli gereklidir.
Dolayısıyla, folik asit eksikliği sperm hücrelerinde ve ayrıca embriyolarda genetik mutasyonlara yol açabilir.

Klinik Çalışma: Folik asit sperm yoğunluğu ve sayısını etkileyebilir
2001 yılında yapılan bir çalışmada, sigara içen ve içmeyen erkeklerde folat ve sperm parametreleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Wallock ve meslektaşları, 24 sigara içmeyen ve 24 sigara içen erkeğin kan ve semen örneklerini analiz etmiştir1. Kan ve semende homosistein ve folik asidin plazma seviyeleri ve ayrıca toplam sperm yoğunluğu ve sayısı ölçülmüştür.
Sonuçlar
Bu çalışmaya göre:
- Tüm katılımcılarda semen içindeki toplam plazma folat konsantrasyonları kan plazmasına göre ortalama 1,5 kat daha yüksektir. Bu da folik asidin semen plazmasında yüksek konsantrasyonda gerekli olduğunu göstermektedir.
- Sigara içen erkeklerin seminal plazma folat konsantrasyonları sigara içmeyenlere göre daha düşüktür.
- Daha yüksek seminal plazma folat konsantrasyonlarına sahip erkeklerin sperm sayısı ve yoğunluğu da daha yüksektir.
Bu sonuçlar, sigara içmenin folat varlığını önemli ölçüde azalttığını gösteren diğer çalışmalarla tutarlıdır2. Folik asidin yeni hücrelerin gelişimi ve devamı için önemli olması, düşük sperm sayısı ve yoğunluğu ile azalan seminal plazma folat seviyeleri arasındaki bağlantıyı açıklayabilir.
Klinik Çalışma: Folik asitle semen anöploidisini azaltma
Anöploidi(kromozom anomalileri3) kromozom sayılarının tek sayı olması halinde ortaya çıkar. Bu durum eksik veya fazla kromozom olması anlamına gelir. Anöploidi, genetik bozuklukların yaygın görülen bir sebebidir. Doğum kusurlarına yol açabileceği gibi, bazı kanser türleri ile bağlantılı olduğu da gösterilmiştir.
2007 yılında yapılan bir çalışmada, çinko, folat ve antioksidanların (E, C ve B-karoten vitamini) insan sperminde anöploidi prevalansına olan etkileri araştırılmıştır4. Sigara içmeyen 89 sağlıklı erkeğin sperm örnekleri anöploidi için analiz edilmiştir. Gıda sıklığı anketleri kullanılarak C vitamini, E vitamini, B-karoten, çinko ve folatın günlük alım oranı tespit edilmiştir. Analizde orta değişkenler de dikkate alınmıştır.
Sonuçlar
Bu çalışmaya göre:
- Folat alımı yüksek olan erkeklerde sperm kromozom anomalileri folat alımı düşük olan erkeklere göre daha azdır.
- Çinko veya antioksidan alımları ile sperm anöploidi arasında herhangi bir bağlantı bulunmamıştır.
Bu sonuçlar, folik asidin nükleik asit üretiminde oynadığı kritik rol ile açıklanabilir. Düşük folat seviyeleri vücudun RNA ve DNA sentezleme kabiliyetini sınırlandırır. Bu durum genetik yanlış yerleştirmeye yol açarak, sperm gelişimini etkileyebilir. Spermin tam olarak olgunlaşması üç ay sürdüğü için ciddi folik asit eksikliği sperm gelişimini olumsuz yönde etkileyecektir.
Klinik Çalışma: Folik asit takviyesi ile erkek doğurganlığını artırma
Hollanda’da Wong ve meslektaşları folik asit ve çinko sülfatın sperm parametrelerine uygulanmasını değerlendirmiştir5. Bu çift kör, plasebo kontrollü, girişimsel çalışma 26 hafta boyunca devam etmiştir. Çalışmaya doğurganlığı normal 108 erkek ile doğurganlığı zayıf 103 erkek dahil edilmiştir.
Katılımcılara rastgele folik asit ve plasebo, çinko sülfat ve plasebo, folik asit ve çinko sülfat ya da iki plasebo verilmiştir. Çinko sülfatın günlük dozu 66 mg ve folik asidin günlük dozu 5 mg (5,000 μg) olarak uygulanmıştır. Takviye öncesinde ve çalışmanın sonunda semen analizi gerçekleştirilmiştir.
Sonuçlar
Bu çalışmaya göre:
- Folik asit ve çinko sülfattan oluşan karma takviyeden sonra doğurganlığı zayıf erkeklerin normal sperm sayısında %74 artış olmuştur.
- Çinko sülfat ve folik asit takviyesinin ardından doğurganlığı normal erkeklerin normal sperm sayısında da iyileşme görülmüştür.
Bu çalışma, sağlıklı sperm sayısını desteklemek için yeterli miktarda folik asit alımının gerekli olduğunu ortaya koymaktadır. Çinko gibi diğer eser elementlerle desteklenen folik asit takviyesi doğurganlığı artırmaya yardımcı olabilir.
Folik asit ve hamilelik

Fetüsün sağlıklı gelişimini desteklemek için folik asit çok önemlidir. Folat, hücre bölünmesini ve büyümesini desteklemek için gereklidir. Ayrıca, DNA ve RNA sentezi ile sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin gelişimi için temel bileşenlerden biridir.
Yetersiz folik asit konsantrasyonlarının beyin, omurilik ve nöral tüp kusurları ile bağlantısı gösterilmiştir. Bu problemlerin çoğu, kadın hamile olduğunu fark etmeden önce ortaya çıkar. İşte bu nedenle, kadın hamile kalmayı denemeye başlamadan önce folik asit alımını artırmak çok önemlidir.
İngiltere’de bilimsel Beslenme Danışma Kurulu, çocuk sahibi olmayı planlayan kadınların günde 400 µg folik asit almasını ve hamileliğin ilk üç aylık döneminde vitamini almaya devam etmesini önermektedir. Eski hamileliklerinde doğum kusuru geçmişi bulunan kadınların, hamile kalmadan önce ve hamileliğin ilk 12 haftası boyunca günde 5 mg folik asit alması önerilmektedir. Bu şekilde, nöral tüp kusuru riskleri %75 oranında azalabilmektedir6.
Folik asit açısından zengin gıdalar
Folik asit açısından zengin kaynaklardan bazıları, yumurta, mercimek, marul, süt, bezelye, kuşkonmaz, ekmek mayası, brokoli, tam buğday ekmeği, ıspanak, portakal, brüksel lahanası, lahana, karnabahar ve böbrektir.
Yaygın bir durum olan düşük folat alımı, nüfusun yaklaşık %85’ini etkilemektedir. Bu yüzden, Amerika Birleşik Devletleri ve İsveç gibi bazı ülkelerde süt ürünleri, un ve yumurta gibi bazı gıdalara dışarıdan folat eklenmesine (“zenginleştirme”) izin verilmektedir.
Özet
Sağlıklı üremeyi desteklemek için hem erkeklerin hem de kadınların folik aside ihtiyacı vardır. Folik asit, sağlıklı sperm sayısı, konsantrasyonu, morfolojisi ve hareketliliğini desteklediği için erkek üremesi için de önemlidir. Çalışmalar, spermdeki genetik kusurların düzenli folik asit takviyesi yoluyla azaltılabileceğini göstermektedir.
Çocuk sahibi olmak isteyen anneler için, gelişen bebeklerde omurilik, beyin ve nöral tüp kusurlarını önlemek için folik asit çok önemlidir. Kadınlar hamile kalma denemelerine başlamadan önce kaliteli bir folik asit takviyesi almalıdır. Folik asit takviyesine en azından hamileliğin ilk üç ayı boyunca da devam edilmelidir.
Folik asidin erkek üremesi için kullanımı

Folik asit erkek üremesini artıran güçlü bir besin olmanın yanı sıra, üreme için çok sayıdaki besin takviyelerinden birisidir. Genel olarak üremeye olumlu etkileri olsa da, sperm hücrelerinin oksidatif hasara karşı korunmasında etkili değildir.
Klinik araştırma çalışmalarının tutarlı sonuçlarına göre:
Bu nedenle, erkek üremesine yönelik 18 gıda takviyesini şeffaf bir değerlendirme tablosu ile yan yana karşılaştırdık.
Spermi güçlendiren diğer besinler
Kaynakça
- “Wallock L. et.al. (2001). Low seminal plasma folate concentrations are associated with low sperm density and count in male smokers and non-smokers. Fertility and Sterility, Volume 75, (pp. 252-9).” ↩
- “Gabriel, H. et.al. (2006). Chronic cigarette smoking is associated with diminished folate status, altered folate form distribution, and increased genetic damage in the buccal mucosa of healthy adults. The American Journal of Clinical Nutrition, Volume 83, Issue 4, (pp. 263).” ↩
- “http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12735865” ↩
- “Young, S. et.al (2007). The association of folate, zinc and antioxidant intake with sperm aneuploidy in healthy non-smoking men. Human Reproduction, Volume 23, Issue 5, (pp. 1014-1022).” ↩
- “Wong, W. et.al. (2002). Effects of folic acid and zinc sulfate on male factor subfertility: a double-blind, randomized, placebo-controlled trial. Fertility and Sterility, Volume 77, Issue 3, (pp. 491-8).” ↩
- “Holmes, L. et.al. (1997). Teratology Society Consensus Statement on Use of Folic Acid to Reduce the Risk of Birth Defects. Teratology, Volume 55 381 (1997).” ↩
- “http://humupd.oxfordjournals.org/content/14/3/243.full” ↩
- “Imhof, Martin et al., “Improvement of sperm quality after micronutritient supplementation” ↩