Çiftlerin doğurganlık kapasitelerini artırmak için uygulayabilecekleri bazı taktikler vardır. Bunlara doğurganlık ipuçları da diyebiliriz.
Bilinenin aksine, doğurganlık sadece dengeli beslenme ile halledilebilecek bir konu değildir. Spor yapma, çevredeki toksinlerden kaçınma ve seks sırasında en uygun pozisyonları bulma doğurganlık ipuçları arasında sayabileceğimiz diğer bazı önemli noktalardır.
Düzenli olarak bir spor faaliyetinde bulunmak her iki eşin de doğurganlığı üzerinde olumlu etki yapabilir. Hafif dayanıklılık idmanları ve daha orta seviyeli atletik sporlar kan dolaşımınızı hızlandırarak, hormon üretiminizi düzenlemede yardımcı olabilir. Egzersiz endorfin seviyelerini artırarak, kendinizi daha mutlu ve güvenli hissetmenizi sağlar. Ve tabi ki, bazen kişinin doğurganlığını olumsuz etkileyen fazla kiloları vermenize yardımcı olur.
Zamanının büyük bölümünü televizyon başında geçiren kişiler spora sıfırdan başlayıp doğurganlık potansiyellerini artırabilirler. Örneğin, tempolu yürüyüş, yavaş tempoda koşu veya haftada iki kez yüzme güzel bir başlangıç olabilir.
Günlük yaşamınızda bazı küçük değişiklikler yapmaya çalışın. Asansör yerine merdivenleri tercih edin, alışverişe giderken araba yerine bisikletinizi kullanın ve öğlen yemeği arasında kısa bir yürüyüş yapın.
Zamanla bu aktivitelerin ivme kazandığını ve bu küçük değişikliklerin hayatınız ve sağlığınız üzerinde pek çok olumlu etkisinin olduğunu göreceksiniz.
Egzersiz programının kişisel kapasiteniz ve ihtiyaçlarınıza uygun olarak hazırlanması çok önemlidir. Bu yüzden keyif aldığınız bir spor türünü kendinize uygun bir seviyede yapın.
Aşırı dayanıklılık sporlarında, yükselen vücut ısısı problem yaratabilir ve testislerdeki sperm üretimi sürecine engel olabilir. Testislerin vücuda doğru çok fazla bastırılmaması için çok sıkı olmayan rahat spor kıyafetlerinin giyilmesi önemlidir.
Erkekler bisiklet kullanırken çok sert ve dar sele kullanmaktan kaçınmalıdır.
Vücut kitle indeksinin yüksek olması da erkek doğurganlığını olumsuz etkileyen bir faktördür. Vücut kitle indeksi normal olan erkeklerle karşılaştırıldığında, aşırı kilolu erkeklerde sperm sayısının (miktarının) ve sperm kalitesinin daha düşük olma olasılığı daha yüksektir1.
Bunun nedeni, hormon dengesizliği ve olumsuz etkilenen kan dolaşımı sonucunda üreme organlarına giden kan miktarında azalma olmasıdır.
Erkeklerde kilonun normalden düşük olması ise beslenme yetersizliği ile ilgilidir ve bu da önemli mikro-besinlerin eksikliği nedeniyle doğurganlık sorununa yol açma olasılığı yüksek bir unsurdur.
Yapılan çalışmalarda, vücut kitle indeksi 30’dan yüksek olan kadınların vücut kitle indeksi 20 ile 25 arasında olan kadınlara göre anlamlı oranda daha sık kısırlık tedavisi gördüğü gösterilmiştir2. Bunun bir nedeni, obez kadınların polikistik over sendromundan (PCOS) daha yaygın olarak etkilenmesidir3.
Bu rahatsızlık, kadının yumurtalıklarında çok sayıda zararsız kist (suyla dolu kesecikler) bulunmasından kaynaklanır. Bu kistler yumurtanın çıkmasını engelleyerek, kadının yumurtlama yeteneğine zarar verebilmektedir. Ayrıca, örneğin kan şekerinin ani yükselmeleri sonucunda, kadının hormon dengesi bozulabilir.
Östrojen oluşumu sadece yumurtalıklarda değil, aynı zamanda adipoz (yağ dokusu) hücrelerinde gerçekleşir4. Bu nedenle, östrojenin yağ hücreleri yoluyla aşırı miktarda üretilmesi genel bir hormon dengesizliğine yol açabilir ve konu hakkında araştırma yapan bilim insanlarına göre bu durum kısırlığa katkı yapan bir faktör olabilir5.
Aşırı miktarda adipoz dokusu da rahim dahil tüm vücuttaki kan dolaşımını olumsuz etkiler. Bu durum hamile kalmaya çalışırken zararlı olabilir, çünkü hamileliği başlatmak için rahim bölgesinin bol miktarda besin maddesine ihtiyacı vardır.
Anoreksiya (Yeme bozukluğu)
Vücut kitle indeksinin 18’in altında olması da çocuk sahibi olmak isteyen çiftler için sorunlara yol açabilir.
Böyle bir durumda, kadının vücudu hamilelik için yeterli enerji rezervlerine sahip değildir6. Bunun sonucu olarak, vücut yumurta üretimi hızını yeniden ayarlayabileceği için, adet döngüleri tamamen kaybolabilir veya gecikmeli olabilir.
Düzenli egzersiz yoluyla normal bir vücut kitle indeksine ve uygun vücut yapısına sahip olmak, her iki eşin doğurganlığını artırmasına yardımcı olacaktır. Sadece çok az kilo fazlalığınız olsa bile, istatistiksel olarak çocuk sahibi olma şansınız artacaktır.
Hormon dengenizi bozabilecek ve önemli besin maddelerinin vücuda yetersiz oranda alınmasına neden olabilecek aşırı diyetlerden kaçının.
Karma mikro-besinler kadar tek yüksek dozlu aminoasit rejimlerinin de semen kalitesini artırmada çok etkili olduğu kanıtlanmıştır. Amino asit L-Arginin, erkek doğurganlığını doğrudan etkileyebilir ve sperm miktarını ve morfolojisini (normal şekillerin yüzdesi) düzelterek doğurganlık oranını dört katına çıkarabilir, ki bu da Amerika’daki bazı çalışmalarda gösterilmiştir7, 8. Semenin temel bileşenleri olan poliamin spermin ve spermidin yüksek oranda Arginin içerir.
L-Arginin ayrıca çocuk sahibi olmak isteyen baba adayının ereksiyon fonksiyonunu ve genel sağlık durumunu düzelterek, erkek doğurganlığına dolaylı etkide bulunur. Arginin bazen erkek doğurganlığına yönelik gıda takviyelerine dahil edilmektedir.
Bir zincir ancak en zayıf halkası kadar güçlüdür, bu yüzden doğum uzmanları genellikle yüksek dozlu tek besinli rejimler yerine çok besinden oluşan dengeli ürünleri tavsiye etmektedir. Erkek üremsini artırmaya yönelik doğal ürünün karşılaştırmasını burada bulabilirsiniz.
Erkekler için cinsel gücü artırıcı doğal ürünlerin karşılaştırmasına şuradan ulaşabilirsiniz:
Karşılaştırmayı Oku!Bazı ürünlerde bulunan yüksek miktardaki günlük L-arginin dozu da erkeklerin sperm üretimine katkıda bulunarak, kuvvetli, sağlıklı ve hareketli sperm hücrelerinin gelişmesine yardımcı olabilir.
Psikolojik stres, hem erkek hem de kadınlarda hormon dengesini bozabilir ve idiyopatik (açıklanamayan) erkek kısırlığının bir sebebi olarak özellikle araştırılmaktadır9. Dolayısıyla, çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin hissettikleri stresi ve baskıyı azaltmak için kendilerine düzenli olarak vakit ayırarak, daha sık dışarıya çıkmaları tavsiye edilir.
Yoga ve meditasyon gibi rahatlama egzersizleri, yoğun olmayan iş programı, romantik bir yemek veya sağlıklı yaşam merkezinde geçireceğiniz bir hafta sonu, eşlerden her ikisi için de çok faydalı olabilir ve çiftin birbirine karşı hislerini yeniden canlandırmaya katkıda bulunabilir.
Çift bu özel zamanı birbirlerine ayırarak keyif almalıdır. Başarıyla hamile kaldıktan sonra, uzun yıllar boyunca birbirlerine ayıracakları zaman çok daha kısıtlı olacaktır.
Düzenli ve yeterli uyku uyumak da doğurganlık ipuçları arasındadır. Uzun süreli uyku eksikliği hormon dengesizliklerine yol açarak, bazı vücut fonksiyonları üzerinde olumsuz etki yapacaktır. Stres ve kortizol seviyeleri arttıkça, hem erkeklerde10 hem de kadınlarda11 doğurganlık seviyeleri düşer. Dolayısıyla, çocuk sahibi olmayı planlayan çiftler yeterli uyku uyumaya dikkat etmelidir.
Kötü uyku alışkanlıkları hem erkeklerde hem de kadınlarda kilo problemlerine de yol açabilir. Obezite erkeklerde sperm kalitesini ve miktarını azaltır.
Bazı araştırma çalışmalarında, kötü uyku alışkanları ve düzensiz (daha uzun sürelerde) adet görme arasında bağlantı olduğu tespit edilmiştir. Bu durum da doğurganlığın azalmasına yol açar12, 13.
Küçük çaplı bir çalışmada da, gece vardiyasında çalışan hemşirelerde düşük yapma oranının arttığı görülmüştür14.
Teorik olarak, bir kadın doğum kontrol yöntemlerini kullanmayı bırakır bırakmaz hamile kalabilir. Çalışmalar, kadının adet döngüsünün istatistiksel olarak üç ay içinde normale dönebileceğini, hatta bazen çok daha kısa sürebileceğini göstermiştir.
Doğum kontrol hapını bırakan bir kadının ise, tekrar doğum yapabilecek duruma ne zaman gelebileceğini tahmin etmek çok zordur. Bu büyük oranda kişinin yaşam tarzına ve sağlık profiline bağlıdır.
Hayıt bitkisinin (Latince adı “Agnus Castus”), uzun süre doğum kontrol hapı kullanan bir kadının normal adet düzenine dönmesine yardımcı olabileceği düşünülmektedir15.
kafeinin doğurganlığa etkisi
Kadın Doğurganlığı
Kafeinin kadın doğurganlığına etkilerini araştırmak için pek çok çalışma yapılmıştır16, fakat kesin bir sonuç elde edilememiştir.
ABD’de bulunan ‘Teratojenite Bilgi Servisi’ örgütü, eldeki tüm kanıtların değerlendirilmesi sonucunda, çocuk sahibi olmak isteyen tüm kadınların günde yaklaşık 200 mg’den fazla kafein tüketmemesini tavsiye etmiştir. Bu miktar iki büyük fincan kahveye denk gelmektedir. Coca Cola, çikolata ve siyah çay gibi diğer ürünlerde bulunan kafein de buna dahildir, yani önerilen günlük limite kolayca ulaşılması riski yüksektir.
Kahve tüketiminin kadın doğurganlığına hangi mekanizmalar yoluyla olumsuz etki yapabileceği hala bilinmemektedir. Uzmanlar, kafeinin hormon dengesini bozduğunu düşünmektedir.
Erkek Doğurganlığı
Kadınların aksine, sperm kalitesinin kafeinden etkilenmediği, sadece bazı durumlarda çok yüksek dozlarda kafeinin olumsuz etki yaptığı görülmektedir17. Hatta Brezilya’da yapılan bir çalışmada, kahve içmenin bazı erkeklerde sperm hücrelerinin hareket kabiliyetini artırdığı tespit edilmiştir18.
alkolün doğurganlığa etkisi
Karaciğer alkolü parçalasa da, östrojeni atık ürünlerine dönüştürme gibi diğer fonksiyonları aynı anda yerine getiremez. Bu durum kadın seks hormonunun aşırı miktarda birikmesine yol açarak, hem erkeklerde hem de kadınlarda doğurganlık açısından olumsuz etkiler yaratabilir19.
Erkeklerde uzun süreli alkol bağımlılığı, sperm kalitesinde geri dönüşü mümkün olmayan olumsuz etkilere neden olabilir20.
Ara sıra alkol kullanımının doğurganlığa zarar verip vermediği sorusu ise hala startışılmaktadır. Dolayısıyla, uzmanlar çocuk sahibi olmak isteyen kişilerin haftada en fazla üç kez alkol almasını önermektedir. İşi garantiye almak ve şansınızı artırmak istiyorsanız, alkol kullanımını tamamiyle kesin.
nikotinin doğurganlığa etkisi
Sigara içmek, hem erkeklerde hem de kadınlarda doğurganlığı olumsuz etkiler. Pek çok çalışmada, sigara içenlerin sperm hücrelerinin yumurta hücrelerini döllemede daha etkisiz olduğu, daha çabuk öldüğü ve daha hareketsiz olduğu görülmüştür21.
Bir erkek ne kadar çok sigara içerse hem sperm sayısı hem de spermlerin normal şekilleri (morfoloji) o kadar çok etkilenir.
Sigara içen kadınlarda kan dolaşımı bozulduğu için doğurganlıkla ilgili birçok olumsuz etki ortaya çıkmaktadır. Sigara, hem hormonların üretimini hem de rahim içi implantasyonu olumsuz etkiler22.
Pasif içicilik bile doğurganlığı azaltabilir. Sigara içen hamile kadınların düşük yapma riski daha yüksektir. Ayrıca, hamilelik boyunca sigara içen annelerin bebeklerinin genel sağlık durumu sigara içmeyen annelerin bebeklerine göre daha bozuktur. Bu nedenle, çocuk sahibi olmaya çalışan kadınların kesinlikle sigarayı bırakması tavsiye edilir.
Yasadışı uyuşturucuların çok sayıda zararlı etkisinden biri de doğurganlığı azaltmasıdır.
Dolayısıyla, yasadışı madde kullanımı bebek sahibi olmaya çalışırken, hamilelik sırasında ve bebek doğduktan sonra her iki eş için söz konusu bile olmamalıdır.
Bir çalışmada, uyuşturucu ham maddesi olan kenevirin menideki sperm hücrelerinin sayısını ve hareket kabiliyetini azalttığı görülmüştür23. Ayrıca, kusurlu sperm hücrelerinin sayısının normalden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.
Aylarca uyuşturudan uzak kaldıktan sonra bile normal seviyelere dönülemediği gerçeğinden yola çıkarak, bu hasarın uzun süreli olduğu gösterilmiştir24.
Kokain ve diğer maddelerin de doğurganlık üzerine benzer etkileri vardır. En kötü senaryoyu düşünürsek, uyuşturucular sperm ve yumurta hücrelerindeki genetik materyale hasar verebilir. Bu bakımdan, eşlerden biri uyuşturucu kullanıyorsa, çocuğun gelişiminde uzun vadede çok zarar verici etkiler ortaya çıkabilir.
Fareler üzerinde yapılan deneylerde, dişi fare döllenmeden kısa süre sonra marihuana aldığında, erkek yavrularında geniş kapsamlı gelişme bozuklukları olabileceği gösterilmiştir25. Marihuana içindeki psikoaktif bileşen de rahime doğru harekete geçen çok sayıda yumurta hücresinin ölmesine veya dölyatağı borusuna (fallop tüplerine) yanlış yerleşmesine neden olmaktadır.
Rahmin dışında bir gebelik oluştuğunda, buna dış gebelik veya tubal gebelik adı verilir ve anne adayı için hayati risk içeren sonuçlar doğurabilir26.
ilaçların doğurganlığa etkisi
İnsan vücudundaki hassas hormon dengesini bozan ilaçlar doğurganlığı azaltabilir. Bu uzun listede, pek çok psikotropik ilaç, kortizon, tansiyon ilaçları ve anabolik steroidler yer almaktadır. Kanser ilaçları kalıcı kısırlığa yol açabilir.
Düzenli olarak kullandığınız ilaçların doğurganlığı azaltıcı etkisi olup olmadığını doktorunuza danışmayı ihmal etmeyin. Böyle bir durum varsa, doktorunuzun yönlendirmesi ışığında olası alternatifleri değerlendirmeniz uygun olacaktır.
Yapılan çalışmalarda, çeşitli kirletici maddelerin erkek ve kadınların doğurganlığı üzerinde olumsuz etkisi olduğu defalarca gösterilmiştir. Gıda, toz ve sudaki ağır metaller de, tarım ilaçları ve plastiği yumuşatmak için kullanılan maddeler kadar zararlıdır.
Örneğin, tarım ilaçları ile doğrudan temas halinde bulunan erkek tarım işçilerinin sperm kalitesinde diğer erkeklere göre çok daha sık anormallik oluştuğu gösterilmiştir27.
Sentetik olarak üretilen pek çok madde, kimyasal açıdan östrojenle benzerlik taşımaktadır. En kötü senaryoyu düşünürsek, bu durum erkeğin hormon dengesini bozarak, üretilen spermin hem kalitesi hem de miktarında olumsuz etkiye neden olabilir.
Bu maddeler kadınlarda da doğurganlık seviyelerinin azalmasına yol açabilir. Etrafımızı saran hava bile mobilya, duvar boyaları, dekoratif eşyalar ve ambalajlardan yayılan çeşitli zararlı maddelerle doludur. Yani, bu maddelerden tamamen uzak durmak mümkün değildir.
Ancak, birkaç basit kuralı aklınızda bulundurarak, hava, cilt ve gıdalar yoluyla temas ettiğiniz kirletici maddelerin sayısını en aza indirebilirsiniz.
Mümkün olduğunca taze yiyecekleri ve organik ürünleri tercih edin, fakat sebze ve meyveleri yemeden önce mutlaka güzelce yıkayın. Salata ve lahana gibi sebzelerde, dış yaprakları kullanmadan atın.
Kadın doğurgan olacağı evreye girmeden önce erkeğin de bir süre cinsel ilişkiden uzak durmasının gerekli olup olmadığı konusunda uzmanlar uzun zaman ortak bir karara varamamıştır. Ancak, daha sık seks yapmanın aslında daha iyi kalitede sperm üretilmesini sağladığı tespit edilmiştir30.
Kadın seks için hazırsa ve istekliyse, vajinal salgılar spermin hedefine daha kolayca ulaşmasına yardımcı olur. <strong>Aksi belirtilmedikçe</strong>, kaydırıcılar ve kremlerin genellikle sperm hücrelerine zarar verebilecek maddeler içerdiğini unutmayın.
Çocuk sahibi olmak için en uygun seks pozisyonu misyoner pozisyonudur. Bu pozisyonda, penis vajinanın içinde daha uzağa erişebilir ve sperm hücrelerinin dışarı sızma olasılığı daha düşüktür.
Seks sonrasında kadının birkaç dakika sırt üstü yatmaya devam etmesi ve bir yastık yardımıyla leğen kemiğini (pelvis) vücuduna göre biraz daha yukarı kaldırması tavsiye edilir. Bunun amacı, rahim boynu (serviks) ve rahim vajinadan aşağıda bir açıda bulunduğu için, yerçekiminin sperm hücrelerinin hareketine yardımcı olmasıdır.
Ayrıca, kadın dizleri hafif kırık biçimde yüzüstü yatarken erkeğin kadının vajinasına arkadan girmesi halinde, çok daha fazla sperm hücresinin rahime ulaşması mümkündür. Bu pozisyonda, penis vajinanın içinde daha ileriye ulaşabilir, böylece sperm hücrelerinin rahime varmak için kat edeceği yol kısalmış olur.
Çocuk sahibi olmaya çalışırken, oturma veya ayakta durmayı gerektiren pozisyonlar uygun değildir. Bu pozisyonlarda, yerçekimi kuvveti nedeniyle çok miktarda sperm vajinanın dışına sızacaktır. Bu durumda, nispeten az sayıda sperm hücresi rahime ulaşabileceği için, istatistiksel olarak kadının hamile kalma şansı da azalır.
Bibliography
By continuing to use the site, you agree to the use of cookies. more information
The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.
