Erkekler için üreme kontrolünde yeni gelişmeler
Semen analizi, bir erkeğin sperm kalitesinin temel özellikler açısından değerlendirilmesidir. Çocuk sahibi olmak isteyen ya da tam tersi olarak vazektomi ameliyatının başarısını test etmek isteyenler için, erkek doğurganlığını değerlenmede yardımcı bir işlemdir.
Bir erkeğin belirli bir zamandaki anlık istatistiksel doğurganlığını, genellikle Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) doğurganlık kılavuzlarını dikkate alarak ortaya koyar. Bu test önemli bilgiler verse de, erkek kısırlığının sebeplerini tespit etmeye yardımcı olmaz.
Kullanılan iki ölçüm yöntemi vardır: ev kiti ve laboratuar analizi. Ev kiti sadece birkaç özelliği ölçer ve uygulaması ustalık ister. Sonuçlar başlangıç noktası olarak kullanılabilir, fakat ev kiti hiçbir zaman doğum uzmanları tarafından gerçekleştirilen profesyonel laboratuvar analizinin yerini tutmaz.
Semeni almak için, epididimal ekstraksiyon, mastürbasyon, prezervatif veya kesintili ilişki (coitus interruptus) yöntemleri kullanılabilir. Bunlar arasında, en çok tercih edileni mastürbasyon yöntemidir. Örneğin alınması ve hassas ölçüm için kullanılan yöntem, sonuçları önemli oranda etkileyebilir.
Sperm analizinde neler ölçülür?
Semen analizinde genellikle aşağıdaki değişkenler ölçülür:
- sperm sayısı (meninin her mililitresindeki sperm sayısı) (detaylı bilgi),
- sperm morfolojisi (şekil) (detaylı bilgi)
- spermin motilitesi (ileri doğru hareket kabiliyeti) (detaylı bilgi)
- beyaz kan hücresi yoğunluğu (detaylı bilgi),
- semendeki fruktoz seviyesi (detaylı bilgi),
- toplam sperm hacmi (detaylı bilgi),
- pH (detaylı bilgi),
- sıvılaşma süresi (detaylı bilgi)
Beslenme düzeni, testislerin geçirdiği fiziksel travma, yüksek sıcaklıklığa veya radyasyona maruz kalma1 gibi bazı faktörler semen analizi sonuçlarını önemli ölçüde etkileyebilir.
Bekar bir erkeğin sonuçları, zaman içinde doğal olarak büyük değişiklikler gösterebilir2. Bu yüzden doğurganlığı normale göre düşük olarak gösteren bir sonuç, yaklaşık 2 ile 4 hafta sonrasında yapılacak en az iki test ile daha tasdiklenmelidir3.
Üreme ile bağlantısı
İnsan doğurganlığının olasılığa dayanan niteliği nedeniyle, semen analizi ile ölçülen özellikler sadece semen kalitesini gösteren bazı faktörlerdir.
Semen analizi normal çıkan erkeklerin %30 kadarında, sperm fonksiyonunun aslında anormal olduğu düşünülmektedir4, dolayısıyla bu erkekler çocuk sahibi olma konusunda sorunlar yaşayabilir. Bunun tam aksine, semen analizi sonuçları kötü olan erkekler kolayca baba olabilir, çünkü bazen küçük bir şans olması bile yeterlidir5
NICE kılavuzlarına göre, “hafif erkek kısırlığı“, 2 veya daha fazla semen analizinde 1 veya birden fazla değişkenin 5. yüzdeliğin altında çıkması, yani en düşük %4’lük bölümde yer alması olarak tanımlanmıştır. Kılavuzlara göre, böyle bir durumda hafif endometriyoz hastalığı bulunan kişilerle benzer bir şekilde, 2 yıl içinde vajinal ilişki yoluyla doğal yoldan hamile kalma şansı mevcuttur6.
Sonuç
Tek bir semen analizi kesin bir sonuç vermese de, bu test erkeğin ve dolayısıyla çiftin genel doğurganlık profilini değerlendirmede temel adımlardan biridir. Her iki eşe de, sonuçların önemi ve genel yorumlama için sınırlı anlam ifade ettikleri konusunda mutlaka bilgi verilmelidir.
Erkek Üremesini Artırmanın Doğal Yolları
Sperm üretim süreci özellikle dış etmenlere karşı hassastır. Bu faktörler arasında, travma (ısı, fiziksel kuvvet), “yapım aşamasındaki” hücreler için enerji ve besin maddesi tedariği ve oksidatif stres bulunmaktadır.
Araştırmalar, azalan erkek doğurganlığı ve DNA hasarı için belki de en güçlü etmenin oksidatif stres olduğunu göstermiştir. Neyse ki, bu etmene müdahale edilmesi çok zor değildir. Yüzlerce bilimsel çalışmanın kesin sonuçlarına göre, sperm kalitesi L-Karnitin, L-Arginin ve Glutatyon gibi bazı mikro-besinlerin ve antioksidanların tüketilmesi halinde dört kat daha artabilmektedir.
Erkek doğurganlığına yönelik bu besinler, daha çabuk çocuk sahibi olmak, doğurganlık şansını artırmak ve erkeğin DNA’sını oksidatif strese karşı korumak isteyen çiftler için en temel tedavi niteliği taşımaktadır.
Erkekler mikro-besinleri almayı ne zaman düşünmelidir?
Eskiden tüp bebek ve diğer kısırlık tedavilerine standart hazırlık olarak, doğum uzmanları tarafından hem erkeklere hem de kadınlara birkaç ay boyunca besin takviyesi kullanması tavsiye ediliyordu. Bugün ise, kanıtlanmış etkileri ve maddi olarak daha kolay ulaşılabilir olmaları nedeniyle, bu besinler özellikle 35 yaş ve üzerindeki tüm baba adaylarına giderek daha çok önerilmektedir.
Erkek üremesine yönelik besinlerin faydaları nelerdir?
- Erkek doğurganlığına yönelik besinlerin maliyetleri ayda 150 TL gibi düşük rakamlardır. Özellikle tüp bebek gibi yapay dölleme tedavilerinin yüksek ve öngörülemeyen maliyetleri ve ayrıca hamile kalmanın dolaylı maliyetleri ile karşılaştırıldığında, bu gerçekten düşük bir rakamdır.
- Bu besin maddeleri temel sperm kalitesi parametrelerini (sperm sayısı, motilite, morfoloji, hacim) etkili biçimde artırır ve DNA’yı oksidatif hasara karşı korur.
- Bunlar etkinliği kanıtlanmış güvenli besin takviyeleridir. Yan etki beklenmemektedir.
- Bu besinlerin başka faydalı etkileri de vardır. Örneğin, bağışıklık sisteminin çalışmasına katkıda bulunurlar.
Erkek üremesi için besinler
Kaynakça
- “Agarwal et.al. (2009) Effects of radiofrequency electromagnetic waves (RF-EMW) from cellular phones on human ejaculated semen: an in vitro pilot study, Fertility and Sterility, Volume 92, issue 4, (pp.1318-25)” ↩
- “”Adequate Analysis Frequency”. Kokopelli Technologies. 2007. Retrieved 2007-08-11″ ↩
- “Weschler, Toni (2002). Taking Charge of Your Fertility(Revised ed.). New York: HarperCollins. p. 189. ISBN 0-06-093764-5″ ↩
- “Understanding Semen Analysis. Stonybrook, State University of New York. 1999. Retrieved 2007-08-05” ↩
- “Essig, Maria G.; Edited by Susan Van Houten and Tracy Landauer, Reviewed by Martin Gabica and Avery L. Seifert (2007-02-20). “Semen Analysis”. Healthwise. WebMD. Retrieved 2007-08-05” ↩
- “Fertility: assessment and treatment for people with fertility problems” ↩
Leave Comment
