Beyaz kan hücresi sayısı genellikle semen analizi sırasında ölçülen parametrelerden biridir. Semende bir miktar beyaz kan hücresi olması normaldir, ancak yüksek miktarda olması doğurganlığı olumsuz etkileyebilir ve potansiyel bir sağlık sorununa işaret edebilir. Bu soruna Lökositospermi veya Piyospermi adı verilir.
Dünya Sağlık Örgütü‘ne göre, piyospermi spermin her mililitresinde 1 milyondan fazla beyaz kan hücresi olması olarak tanımlanmaktadır.
Vücudumuzun bağışıklık sistemi, istilacı hücreler ve bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlarla mücadele etmede yardımcı olması için beyaz kan hücrelerini (lökositler) kullanmaktadır.
Kemik iliğinde üretilen lökositler kan dolaşımı yoluyla serbestçe hareket ederek, yabancı virüsler, bakteriler veya mantarları etkisiz hale getirirler.
Bir enfeksiyon olduğunda, vücudumuz zarar verici hücreleri durdurmak için daha fazla beyaz kan hücresi üreterek tepki verir.
Lökositlerin herhangi bir zamanda vücudun herhangi bir yerinde olabileceğini farz edersek, bu hücrelerin semende bulunması aslında anormal bir durum değildir.
Az sayıdaki beyaz kan hücresi spermleri etkilemez, dolayısıyla doğurganlığa olumsuz etkisi yoktur.
Ancak, çok sayıda lökosit bulunması lökositospermi olarak bilinen rahatsızlığa yol açarak doğurganlığı azaltabilir. Lökositospermi teşhisi konulabilmesi için, semen içindeki beyaz kan hücresi sayısı her mililitrede bir milyon lökositin üzerinde olmalıdır.
Lökositospermi neden ortaya çıkar ve yaygın mıdır?
Az rastlanan bir durum olan lokösitospermi, erkeklerin %5 ila %10’unu etkilemektedir. Kısırlık tedavisi gören erkeklerin yaklaşık %20’sine lökositospermi teşhisi konulmaktadır.
Beyaz kan hücresi sayısını artırabilecek etkenler arasında, genital sistem enfeksiyonları, alkol tüketimi, esrar kullanımı ve sigara içme sayılabilir1. Uzun süre cinsel ilişkide bulunmama ve bazı cinsel uygulamalar (örn. anal ilişki) veya vajinal ürünlerin kullanılması da (hijyen ve tedavi amaçlı) cinsel ilişki sonrasında erkeklerde lökositospermiye yol açabilir.
Bazı durumlarda, anormal sperm üretimi olan erkeklerde kusurlu spermleri ortadan kaldırmaya yönelik bir savunma mekanizması olarak beyaz kan hücresi sayısı yüksek olacaktır. Vazovazostomi veya varikosel olan erkeklerde de semen içindeki lökosit oranı yüksek olabilir.
Lökositospermi üremeyi nasıl etkiler?
Yüksek beyaz kan hücresi sayısının erkek doğurganlığına etkileri konusunda kesin bir tutum yoktur. Bazı çalışmalarda lökositosperminin olumsuz etkisi olmadığı bildirilmiştir2,3.
Buna karşın, bazı çalışmalarda da özellikle sperm motilitesi ve morfolojisi bakımından bozulan semen parametreleri ve lökositospermi arasında bir korelasyon bulunmuştur4,5,6.
Lökositospermi ile ilgili endişelerden biri de hücre oksidasyonuna yol açması durumudur. Yani, olgunlaşma sürecinde sperm hücreleri hasar görür ve bu durum sperm hareketini ve morfolojisini olumsuz olarak etkiler.
Sperm hücreleri hasar gördüğünde, yumurtayı dölleme kapasiteleri önemli oranda azalmaktadır. Beyaz kan hücresi sayısı ne kadar yüksekse, spermin reaktif oksijen türleri (ROS) tarafından zarar görme olasılığı o kadar fazladır. Ancak, antioksidanlar ile ROS konsantrasyonu değiştirilebilir.
Yani, semendeki beyaz kan hücresi seviyesi yüksek olsa bile, ROS’u en aza indirecek yüksek oranda antioksidan konsantrasyonu varsa doğurganlıkta herhangi bir azalma olmayabilir.
Lökositospermi tedavisi
Lökositospermi teşhisi konulmuşsa ve doğurganlık sorunları yaşıyorsanız, pek çok alternatif tedavi yaklaşımı vardır. Burada yapılması gereken ilk iş, beyaz kan hücresi sayısının yükselmesine yol açan temel nedeni tespit etmektedir.
Hastalarda Bel Soğukluğu ve Chlamydia gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve genital sistemdeki diğer olası enfeksiyonlarla ilgili gerekli testler yapılabilir. Bir enfeksiyon tespit edilmesi halinde, tedavi için antibiyotik verilecektir. Bu tedavi sonucunda beyaz kan hücresi sayısı normale dönmelidir.
Lökositospermi sorunu bulunan erkeklerde doğurganlığı artırmak için beslenme de çok önemlidir. Sağlıklı sperm gelişimini desteklemeye yönelik temel besinlerle zenginleştirilmiş sağlıklı bir beslenme düzeni doğurganlığı artırmaya yardımcı olabilir. Bol miktarda taze meyve ve sebze yemek semen içindeki antioksidan konsantrasyonlarını artırmaya yardımcı olarak, ROS’u etkisiz hale getirecektir. Ayrıca, üremeyi artırmak için düzenli olarak alınabilecek bazı üreme takviyeleri mevcuttur.
VİDEO: Sperm Analizini Nasıl Yorumlayacağınızı Öğrenin (video serisi, video 2)
Kaynakça
- “Close, C., Roberts, P. and Berger, E. (1990). Cigarettes, alcohol and marijuana are related to pyospermia in infertile men. Journal of Urology, 1990. Volume 144, Issue 4 (pp. 900-3.).” ↩
- “Cottell, E., et al. (2000). Are seminal fluid microorganisms of significance or merely contaminants? Fertility and Sterility, Volume 74, Issue 3, (pp. 465-470).” ↩
- “Rodin, D., Larone, D. and Goldstein, M. (2003) Relationship between semen cultures, leukospermia, and semen analysis in men undergoing fertility evaluation. Fertility and Sterility, Volume 79, Issue 3, (pp. 1555-8).” ↩
- “Aziz, N., et al. (2004). Novel associations between specific sperm morphological defects and leukocytospermia. Fertility and Sterility. Volume 82, Issue 3, (pp.621-670.” ↩
- “Esfandiari, N., et al. (2002). Positive bacterial culture of semen from infertile men with asymptomatic leukocytospermia. International Journal of Fertility and Women’s Medicine. Volume 47, Issue 6, (pp. 265-70).” ↩
- “Thomas, J., et al. (1997). Increased polymorphonuclear granulocytes in seminal plasma in relation to sperm morphology. Human Reproduction. Volume 12, Issue 11, (pp. 2418-21).” ↩
