Bir çift yapay döllemeyi denemeye karar verirse, aile planlamasında yeni bir dönem başlamış olur. Bu süreç her iki eş için finansal, fiziksel ve zihinsel açıdan yorucu olabilir, fakat sonundaki ödül buna değer.
Kadınlar almak zorunda oldukları hormonlarla boğuşmak durumunda kalabilir. Bu hormonlar ruh halinde ani değişmeler, mide ağrıları ve bulantıya sebep olabilir. Erkekler çoğu zaman kendilerini çok çaresiz hissedeceği için, bu dönem onlar için de zordur.
Ayrıca, çiftler doğum tedavileri için genellikle çok yüksek faturalar ödemek zorunda kaldığından, bu maliyetler ev bütçesine büyük bir yük oluşturabilir.
Genellikle son (fakat etkili) çare
Maddi dezavantajı nedeniyle, çiftler ancak diğer tüm doğal gebelik yöntemlerini denedikten sonra yapay döllemeye yönelmektedir.
Erkekler sperm kalitelerinin en yüksek seviyede olmasını sağlamalıdır. Bunun için, yaşam tarzında değişiklik yapılması ve beslenme biçiminin özel olarak düzenlenmesi gerekir1,2.
Bazı mikro besinlerin kısır erkeklerde daha sağlıklı ve daha hareketli spermlerin gelişmesine yardımcı olduğu kanıtlanmıştır (soldaki karşılaştırmaya bakınız).
Kadınların ise, oksidatif stresi azaltan yüksek dozlarda multi-vitamin bileşimi alması tavsiye edilir. Vitaminler, folik asit 3 ve temel yağ asitleri de beslenme düzenine dahil edilmelidir, zira bu mikro besinler embriyonun sağlıklı gelişimine katkıda bulunabilir4,5.
Riskler
Yapay döllemede çok açık bazı riskler söz konusudur. Çiftin tedavi öncesinde iyi bilgilendirilmesi halinde bu riskler başarılı bir şekilde yönetilebilir. Lütfen aşağıdaki düğmeye tıklayarak bu konuyla ilgili yazımızı okuyun.
Yapay dölleme yönteminde maliyetler ve başarı şansları
Rahim İçi İnseminasyon
Rahim içi inseminasyon (IUI) daha yaygın olarak uygulanan bir yapay dölleme yöntemi olup, laboratuvarda işlem gören spermin doğrudan rahim içine enjekte edilmesinden ibarettir. Çok az miktarda sperm hücresinin mevcut olması halinde ise, tüp içi inseminasyon (ITI) olarak adlandırılan benzer bir yöntem tercih edilmektedir. Bu yöntemde, sperm doğrudan fallop tüpü denilen dölyatağı borusuna enjekte edilir.
Sperm genellikle mastürbasyon yoluyla alınmaktadır. Dölleme veya tohumlama anlamına gelen inseminasyon işlemi ağrısız olup, bu işlemde herhangi bir büyük risk söz konusu değildir.
Maliyetler ve başarı olasılıkları
Eğer kadın eşinin spermini kullanıyorsa, yapay dölleme işleminin Batı Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki ortalama maliyeti her deneme için 1.300 TL civarındadır. Ancak, ultrason takibi ve ilaçların maliyeti de eklendiğinde bu maliyet 6.500 TL seviyesine çıkabilir.
Tedavinizi yapan kuruma bağlı olarak, bu maliyetler Doğu Avrupa ve Uzak Doğu’da çok daha düşük olabilir.
Başarı oranları sizin ve eşinizin doğurganlık profiline ve yaşınıza bağlıdır. Rahim içi inseminasyona başvuran çiftlerin çoğunda, hamile kalma şansı her denemede yüzde 5 ile 20 arasındadır. Bu işleme destek olarak doğurganlık ilaçlarının kullanılması halinde oran yüzde 20 civarı olabilir. Yapay dölleme için canlı doğum istatistikleri tutulmamaktadır.
Tüp Bebek
Tüp bebek olarak bilinen laboratuvar ortamında (in-vitro) dölleme yönteminde, kadının olgun yumurta hücreleri alınarak bir laboratuvarda eşinin spermiyle birleştirilir. Dölleme başarılı olursa, ülkeye bağlı olarak en fazla dört embriyo vajina yoluyla kadının rahmine yerleştirilir. Dörtten fazla yumurta hücresinin döllenmesi halinde, bunlar daha sonraki bir tedavide kullanılmak üzere dondurularak saklanabilir.
Maliyetler ve başarı olasılıkları
İngiltere’de bulunan İnsan Döllenmesi ve Embriyoloji Kurumu (HFEA), IVF ve ICSI yöntemlerinin başarı şanslarını aşağıdaki şekilde vermektedir:
Bir kadının çocuk doğurma kabiliyeti yaşla birlikte azalır. Kadın kendi yumurtalarını kullanıyorsa, ortalama olarak yaşı ne kadar genç ise başarı şansı da o kadar yüksektir.
İngiltere’de 2010 yılında (en güncel veriler bu yıla aittir), kendi taze yumurtaları ile üretilen taze embriyolar kullanılarak tüp bebek (in-vitro dölleme) tedavisi uygulanan kadınlarda canlı doğum oranları (ulusal ortalamalar) şu şekildedir:
- 35 yaşın altındaki kadınlar için %32,2
- 35-37 yaş arasındaki kadınlar için %27,7
- 38-39 yaş arasndaki kadınlar için %20,8
- 40-42 yaş arasındaki kadınlar için %13,6
- 43-44 yaş arasındaki kadınlar için %5,0
- 45 ve üzeri yaşlardaki kadınlar için %1,9
Kadınların çoğunda her deneme için başarı oranı %20-35 arasındadır. Bu nedenle en fazla üç deneme yapılmaktadır.
Maliyetler, ABD ve İngiltere’de deneme başına yaklaşık 26.000 TL, Fransa ve İspanya gibi Batı Avrupa ülkelerinde deneme başına 12.000 TL, Hindistan, Türkiye ve Litvanya gibi ülkelerde ise 5.200 TL veya daha düşüktür.
Tüp bebekle ilgili bazı riskler
Embriyoların transfer edilmesinden sonra, kadın kendi vücuduna destek olarak korpus luteum hormonu olan progesteron alabilir. Bu gibi durumlarda, dış gebelik veya düşük yapma oranı doğal yollardan döllemeye göre tüp bebekte biraz daha yüksektir.
Bu yapay dölleme yöntemleri kullanıldığında doğumsal bozukluk oranının daha yüksek olup olmadığı, uzmanların kesin bir sonuca varamadığı tartışmalı bir konudur6.
İntrasitoplazmik Sperm Enjeksiyonu
İntrasitoplazmik sperm enjeksiyonu (ICSI), tedavi adımları ve söz konusu riskler bakımından tüp bebek yöntemine çok yakındır. Tüp bebek (IVF) tedavisinde, sperm ve yumurta hücreleri sadece vücudun dışındaki ( = “in vitro”) test tüpünde bir araya getirilerek, bir sperm hücresinin doğal yoldan yumurtaya girmesi sağlanmaktadır.
ICSI yönteminde ise, doktor bir sperm hücresini doğrudan yumurta hücresinin içine enjekte eder. Dolayısıyla, bu yöntem özellikle erkeğin sperm kalitesinin çok düşük olduğu veya spermde üreme hücresinin bulunmadığı veya çok az bulunduğu durumlarda etkilidir.
Maliyetler ve olasılıklar
ICSI yönteminin başarı oranları hemen hemen tüp bebekle aynı olduğu için ayrıca verilmemiştir. Lütfen yukarıda tüp bebek bölümündeki başarı oranlarına bakınız.
ICSI yönteminin ABD ve İngiltere’deki maliyeti her deneme için ortalama 4.000 TL civarındadır. Bu maliyetler, doğurganlık profilinize ve bulunduğunuz yere bağlı olarak değişebilir.
Bu fiyatlar tahmini değerler olup, IVF, ICSI ve IMSI tedavi döngüleri için yaklaşık 10-12 günlük doğurganlık ilacı uygulamasını kapsar. İlaç uygulaması hastadan hastaya değişebileceği için ve dozlar doğurganlık tedavisi boyunca artırılıp azaltılabileceği için, ilaç maliyetlerini tahmin etmek çok zordur.
Tedavi ve ilaç fiyatları yine Doğu Avrupa ülkelerinde veya Avrupa dışındaki ülkelerde muhtemelen çok daha düşüktür.
ICSI ile ilgili riskler
ICSI yönteminde, bir erkeğin spermi çoğu zaman testisler veya epididimden doku ekstraksiyonu yoluyla alınmaktadır. Testisler veya epididimin biyopsisi için, kısa süreli bir anestezik kullanılması gereklidir. Bütün operasyonlarda olduğu gibi bu mikro-cerrahi operasyonun da belirli riskleri vardır.
Yumurta Bağışı (Allojeneik Yumurta Nakli)
Bu yöntemde, bir donörden alınan yumurta hücresi bir erkeğin spermi kullanılarak test tüpü içinde döllenir. Almanya dahil pek çok AB ülkesinde bu yöntemin kullanılmasına izin verilmemektedir.
Bu yapay dölleme yönteminde, donörden alınan döllenmiş yumurta hücresi hamile kalmaya çalışan kadının rahmine nakledilir. Donör, yani yumurta hücresinin alındığı kadın, o andan itibaren çoğu zaman doğacak çocukla her türlü bağlantısını keser.
Maliyetle ilgili genel esaslar
Yukarıdaki bölümlerde açıklandığı gibi, maliyetler çok büyük değişkenlik göstermekte ve genellikle sağlık sigortası tarafından karşılanmamaktadır. Genel olarak söylemek gerekirse, profesyonel bir tedavi almak ve gerçekçi bir başarı şansı yakalamak için en az 30.000 TL bütçe ayırmanız gerekir.
Yine de, bu süreçte ilk önceliğiniz maliyetler olmamalıdır. Kendi sağlığınız ve doğum kliniğinizi araştırma ve seçme süreci bundan daha önemlidir.
Kliniğinizi seçme aşamasında, aşağıdaki bilgileri göz önünde bulundurun:
- Tüp Bebek Merkezlerinin sayı olarak az olduğu bölgelerde rekabet az olduğu için ortalama fiyatlar daha yüksek olabilir
- Hayat pahalılığı her zaman yüksek tedavi maliyetleri anlamına gelmez
- Rahim içi inseminasyon (IUI) için fiyat aralığı çok geniştir ve fiyatlar arasında 10 kat fark olabilir. Bazı fiyatlar ilaçları, kan tahlillerini ve sonogramları kapsarken, bazıları kapsamaz, bu nedenle fiyatlar arasında uçurum olabilir.
Sormanız gereken sorular
Yapay dölleme yöntemlerini düşünen çiftler, kliniği dikkatli bir şekilde seçmeli ve bazı faktörleri göz önünde bulundurmalıdır. Sizin için maliyet önemli ise, klinikten uygulanacak prosedürlerin ve maliyetlerinin detaylı bir listesini isteyin ve aşağıdaki soruları sorun:
- Tedavi maliyetine doğurganlık ilaçları, testler, laboratuvar çalışmaları ve konsültasyonlar dahil mi?
- Klinik finansal ve psikolojik danışmanlık hizmeti veriyor mu? Veriyorsa, bu hizmetler için ekstra ücret talep ediliyor mu?
- Çoğu hastanın sağlık sigortası kısırlık tedavisini kapsamadığı için, maliyetlerin önceden bilinmesi maddi hazırlık açısından iyi olacaktır.
Doğum Klinikleri ve Uzmanları Rehberi
Veri tabanımızda, bu alanda uzun geçmişleri ve engin deneyimleri olup da çok olumlu tavsiyeler alan bazı klinikler ve uzmanlar bulunmaktadır.
Lütfen burayı inceleyin ve yukarıdaki soruları bu uzmanlara hiç çekinmeden sorun:
Kaynakça
- “Morales ME, Rico G, Bravo C, Tapia R, Alvarez C, Mendez JD. Progressive motility increase caused by L-arginine and polyamines in sperm from patients with idiopathic and diabetic asthenozoospermia. Ginecol Obstet Mex. 2003; 71: 297-303 ↩
- “Scibona M, Meschini P, Capparelli S, Pecori C, Rossi P, Menchini Fabris GF. L-arginine and male infertility. Minerva Urol Nefrol. 1994; 46(4): 251-3” ↩
- “Laanpere M, Altmae S, Stavreus-Evers A, Nilsson TK, Yngve A, Salumets A. Folate-mediated one-carbon metabolism and its effect on female fertility and pregnancy viability. Nutr Rev. 2010; 68(2): 99-113” ↩
- “Coletta JM, Bell SJ, Roman AS. Omega-3 fatty acids and pregnancy. Rev Obstet Gynecol. 2010; 3(4): 163-171” ↩
- “Greenberg JA, Bell SJ, Ausdal WV. Omega-3 fatty acid supplementation during pregnancy. Rev Obstet Gynecol. 2008; 1(4): 162-169” ↩
- “Chian RC, Xu CL, Huang JYJ, Ata B. Obstetric outcomes and congenital abnormalities in infants conceived with oocytes matured in vitro. Facts Views Vis Obgyn. 2014; 6(1): 15-18” ↩
Leave Comment
